De Man i Łotman wobec formalizmów

Abstrakt

Artykuł koncentruje się na problemie doświadczenia formalizmu w twórczości Jurija Łotmana i Paula de Mana. Dziedzictwo rosyjskich formalistów i amerykańskich Nowych Krytyków wydaje się istotne dla zrozumienia późniejszych metodologicznych wyborów obu badaczy. O ile postawę Łotmana wobec tego dziedzictwa określić można jako kontynuację z pewnymi zastrzeżeniami, o tyle stosunek de Mana do formalizmu jest problematyczny i niejednoznaczny. Jeden z jego fundamentalnych zarzutów wobec tej tradycji dotyczy ahistoryzmu Nowej Krytyki; zarzut ten formułowano zaś często odnośnie do prac samego de Mana. Tekst wskazuje również na miejsca wspólne twórczości de Mana i konkretnych Nowych Krytyków: Williama Empsona i Cleantha Brooksa.