Definiowanie choroby. Choroba jako standard złota versus diagnoza jako pieniądz fiducjarny (przeł. W. Wrotkowski)

Abstrakt

Artykuł zawiera zwięzłą, krytyczną prezentację historii definiowania choroby. Zdaniem Szasz’a źródło dochodu lekarza przesunęło się od pacjenta do rządu albo – do regulowanego przez rząd systemu ubezpieczeniowego; osobiste nawyki i problemy zaczęto definiować jako choroby i coraz więcej lekarstw usuwano z wolnego rynku: w ciągu kilku stuleci społeczeństwa zachodnie zostały przekształcone z teokracji w demokracje, a następnie – w farmakracje.

Autor artykułu zwraca uwagę na konflikt między potrzebą precyzji i rygoru w uprawianiu nauki oraz potrzebą elastyczności i współczucia w zapewnianiu opieki medycznej. Znajduje on odzwierciedlenie w naszej dzisiejszej nozologii – mieszaninie dokładnie zidentyfikowanych zjawisk naturalnych i niedokładnie zdefiniowanych sądów i zdarzeń ekonomicznych, ideologicznych, politycznych i społecznych.

Szasz był przekonany, że prominentni naukowcy w dziedzinie medycyny tudzież prestiżowe publikacje regularnie ignorują, przeoczają i zaciemniają to, że używamy pojęcia choroby i potrzebujemy go używać  zarówno jako neutralnego co do wartości terminu naukowego, by opisywać i objaśniać wszelakie aspekty świata materialnego, jak również jako wartościującego terminu etycznego, by identyfikować, tłumaczyć, potępiać i usprawiedliwiać (niematerialne) ludzkie aspiracje, prawa i zwyczaje: powinniśmy jasno i uczciwie odróżniać te dwa różne znaczenia i sposoby użycia terminu.